مراکز خدمات فناوری و کسب و کار
امروزه نقش و اهمّیت خدمات توسعه کسب و کار در توسعه کمّی و کیفی بنگاه‌های کوچک و متوسط در سطح جهان به خوبی شناخته شده و به عنوان ابزاری برای توسعه بنگاه‌ها مورد توجه سیاست‌گذاران قرار گرفته است. خدمات ارائه شده توسط مراکز خدمات کسب و کار در برخی کشورها از جمله کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه سالانه دارای رشد مناسبی می باشد. یکی از علل عمده چنین رشدی، رشد تقاضای خدمات توسط بنگاه‌های کوچک و متوسط از یک سو و رشد عرضه خدمات توسط ارائه کنندگان خدمات توسعه کسب و کار از سوی دیگر می باشد. بررسی ها نشان دهنده آن است که کشورهای در حال توسعه نیز طی دهه گذشته توجه بیشتری به ارائه خدمات کسب و کار به واحدهای کوچک و متوسط و ایجاد مراکز لازم برای این امر نموده و همکاری‌های مشترکی با برخی کشورهای اروپایی به منظور ایجاد این مراکز در کشورهای در حال توسعه مشاهده می گردد.
در کشور ما با توجه به مأموریت های ویژه سازمان صنایع کوچک و شهرک های صنعتی ایران در ایجاد زیرساخت مناسب شامل امکانات فیزیکی و خدمات نرم افزاری به منظور توسعه فناوری و ارتقای توان رقابت‌پذیری کسب و کارهای تولیدی و همچنین حمایت از واحدهای فناور و دانش بنیان، ایده های کارآفرینانه و تجاری سازی نتایج تحقیقات و همچنین توسعه فعالیت‌های تحقیق و توسعه و تسهیل فعالیت متخصّصین و محقّقین، با استناد به موارد قانونی، مطالعات ایجاد مراکز خدمات فناوری و کسب و کار همزمان با ایجاد شهرک‌های فناوری به طور جدی از سال ۷۸ در دستور کار سازمان و شرکت‌های استانی منتخب قرار گرفت. مرکز خدمات فناوی و کسب و کار استان کرمان در آذر ماه ۱۳۹۲ در زمینی به مساحت ۴۲۵۲ متر مربع با زیربنای ۱۹۹۳ در سه طبقه با ظرفیت استقرار ۲۴ مشاور دارای امکاناتی نظیر سالن آمفی تئاتر، نمایشگاه دائمی محصولات واحدهای صنعتی، سالن سلف سرویس، اتاق جلسات و … در شهرک صنعتی شماره ۲ کرمان راه اندازی شده است.
تعاریف
۱) مرکز خدمات فناوری و کسب و کار: مرکزی است که در شهرک های فناوری و یا شهرک‌های صنعتی بزرگ به منظورایجاد امکانات مناسب جهت استقرار ارائه کنندگان خدمات کسب و کار در زمینه های مختلف نظیر فنی و مهندسی، فناوری، مدیریتی،مالی و حقوقی، بازاریابی، آموزشی و… احداث می گردد. در این مرکز علاوه بر بهره مندی مشاوران از فضای فیزیکی مناسب جهت دفتر کار، استفاده از امکانات مشترک نظیر سالن کنفرانس و جلسات، کلاس های آموزشی، کتابخانه و… وجود دارد. این مرکز توسط شرکت استانی بصورت دائم یا موقت ایجاد و مالکیت و بهره برداری آن در اختیار سازمان می‌باشد. از این پس به اختصار مراکز نامیده می شود.
توضیح: مرکز دائم و موقت از نظر نوع فعالیت تفاوت چندانی ندارند، مرکز موقت عموما در استانهایی که فاقد مرکز خدمات فناوری و کسب و کار دائم هستند به صورت موقت راه اندازی می‌شود که نسبت به مراکز دائم از امکانات کمتری برخوردار هستند و عمدتا پس از راه اندازی مرکز دائم غیرفعال می شوند.
۲) دفاتر: هر مرکز خدمات فناوری و کسب وکار شامل اتاق‌هایی به مساحت‌های متفاوت جهت استقرار مشاوران است. به هریک از این اتاق‌ها دفتر کار مشاور یا دفتر کار گفته می شود. محل استقرار واحدهای خدمات فناوری در این دستورالعمل به اجمال دفاتر خوانده می‌شوند.
۳) نمایشگاه: بخشی از مرکز خدمات فناوری و کسب و کار است که به محل عرضه توانمندی‌ها و قابلیت‌های ذینفعان و مستقرین شهرک‌های صنعتی و فن آوری در قالب نمایشگاه اختصاص داده می شود. این بخش با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی ایجاد می گردد.
۴) خدمات توسعه کسب و کار: کلیه خدمات غیرمالی مورد نیاز کسب و کارهای تولیدی از مرحله ایجاد تا پشتیبانی از آنها جهت پایداری در عرصه رقابت در حوزه حقوقی، بازار و بازاریابی، بازرگانی، منابع انسانی، مدیریت ارتقای سطح فناوری و … که برحسب شرایط بنگاه و محیط کسب و کار متغیر می باشد.
۵) ارائه دهندگان خدمات کسب و کار:اشخاص حقیقی و حقوقی با ماهیت ارائه خدمات خدمات مشاوره ای، مهندسی، آزمایشگاهی در حوزه‌های مورد نیاز کسب و کارهای تولیدی از جمله خدمات مالی و بازرگانی، منابع انسانی، بهبود مدیریت، ارتقای سطح فناوری اطلاعات و تولید و … توانمندی، رقابت پذیری، توسعه بازار و سودآوری و ادامه فعالیت را برای این واحدها محقق می سازند.
ضرورت ایجاد مراکز خدمات فناوری و کسب و کار
از آن جایی که امر مشاوره تأثیر مستقیم بر رشد و ارتقای بخش های مختلف اقتصادی دارد، دولت ها در کشورهایی که پیشرفت های صنعتی قابل توجهی داشته اند؛ سیاست تقویت بخش مشاوره را همواره دنبال نموده اند. قطعا استفاده از ظرفیت های مشاوره یکی از عوامل مؤثر بر پیشرفت و ارتقای کسب و کارهای تولیدی می باشد.
در کشور ما پس از تصمیم دولت به حمایت از بنگاه های کوچک و متوسط، ایجاد مراکز خدمات توسعه کسب و کار با هدف ارتقا و بهبود کارکرد این بنگاه ها توسط سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی در دستور کار قرار گرفته است . بر این اساس، مراکز خدمات فناوری و کسب و کار در شهرک‌هایفناوری و صنعتی راه اندازی شده است . الگوهای مختلفی برای فعالیت مراکز خدمات توسعه کسب و کار وجود دارد که نیاز به گزینش و تطبیق براساس مشخصات و شرایط بومی دارد و نمی توان انتظار داشت که یک الگوی واحد در همه مناطق کشورها برای فعالیت مراکز خدمات توسعه کسب و کار وجود داشته باشد. به منظور افزایش کارکرد مؤثر مراکز راه اندازی شده در کشور و نیز برای کسب بیشترین موفقیت از مراکزی که در آینده راه‌اندازی می شوند، لازم به تبیین و تعریف الگوها و فرایندهای مناسبی برای نحوه فعالیت و عملکرد مراکز خدمات توسعه کسب و کار کشور است تا این مراکز از بدو تاسیس ساختار مشخصی داشته و در چارچوب یک راهبرد مشخص فعالیت نمایند.
آثار اقتصادی خدمات توسعه کسب و کار معمولا براساس اشتغال ایجاد شده توسط واحدهای جدیدالتاسیس، حفظ اشتغال کسب و کارهای موجود، مالیات پرداخت شده توسط کسب و کارهای جدید و کسب و کارهای بهبود یافته و میزان فروش واحدهای جدید و افزایش فروش واحدهای موجودی که خدمات دریافت نموده اند، اندازه‌گیری می شود.
ویژگی های مراکز خدمات فناوری و کسب و کار
• ایجاد فضای مناسب کاری برای شرکتهای ارائه کننده خدمات تخصصی موردنیاز کسب و کارهای تولیدی
• هم‌جواری با کسب و کارهای تولیدی مستقر در شهرک‌های صنعتی و فناوری
• قابلیت دسترسی فیزیکی و مجازی آسان به آنها.
• ساختار ستادی کوچک و توانمند
• قابلیت تدارک امکانات و خدمات با ارزش افزوده بالا
• دارای زیرساخت های تاسیساتی و ارتباطاتی مناسب
• دارای دسترسی مناسب به اتوبان، فرودگاه، راه آهن و …
• دارای معماری نوین ساختمانی و محیط کاری آرام و دلپذیر
• گرایش به خودگردانی در نگهداری مرکز و پشتیبانی دولت در راهبری نرم افزاری
• مستقر بودن مشاوران دارای صلاحیت مبتنی بر نیاز کسب و کارهای تولیدی
اجزای مراکز خدمات فناوری و کسب و کار
• دفاتر یا محل استقرار مشاوران
• آمفی تئاتر
• سالن یا سالن های جلسات
• کتابخانه
• کلاس های آموزشی
• ناهارخوری
• نمایشگاه
• واحد اداری(مدیریت راهبری و مدیریت نگهداری مرکز)
• واحدهای خدماتی(واحد تکثیر، ماشین نویس و …)
• کلینیک صنعت
مزایای استقرار در مرکز خدمات فناوری و کسب و کار
جدای از برخورداری از مزیت های عام که به تبع استقرار در یک مجتمع سازمان یافته متکی به دانش عاید می شود، مشاوران مستقر در مراکز خدمات فناوری و کسب و کار تحت پوشش سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران از مزایای زیر برخوردار می باشند :
۱) معافیت از پرداخت تمام یا بخشی از اجاره بهای دفاتر، مشروط به فعال بودن واحد بر اساس ارزیابی‌های ادواری
۲) تقدم در برخورداری از حمایت های مالی، آموزش و فنی سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران
۳) امکان بهره برداری از مزیت های شرکت های دانش بنیان به شرط احراز صلاحیت موردنیاز بر اساس ضوابط مقررات مربوط.
۴) هم‌جواری با کسب و کارهای تولیدی مستقر در شهرک‌های صنعتی و فناوری به عنوان درخواست کنندگان بالقوه خدمات کسب و کار.
۵) امکان بهره برداری از امکانات سخت افزاری و نرم افزاری شهرک‌های صنعتی، فناوری و تخصصی.
۶) امکان قرارگرفتن در شبکه ملی مشاوران مراکز خدمات فناوری و کسب و کار کشور.
نقش آفرینان (دست اندرکاران) خدمات توسعه کسب و کار
دست اندرکاران خدمات توسعه کسب و کار عبارتند از:
• کسب و کارهای تولیدی: طرف تقاضای خدمات توسعه کسب وکار کسب و کارهای تولیدی هستند و مشتریان بالقوه یا بالفعل این قبیل خدمات می باشند.
• ارائه کنندگان خدمات توسعه کسب و کار: ارائه کنندگان خدمات توسعه کسب و کار ممکن است اشخاص، شرکتها و مؤسسات خصوصی سازمانهای غیر دولتی(NGOs)، آژانس های دولتی یا تحت پوشش دولت و یا انجمن های صنعتی هستند که ممکن است خود بصورت مؤسسات کوچک باشند.
• تسهیل کنندگان(حمایت کنندگان) خدمات توسعه کسب و کار: تسهیل کنندگان از طریق اقداماتی مانند کارکردن بر روی طرف تقاضا (بعنوان مثال از طریق آموزش کسب و کارهای تولیدی در زمینه منافع بالقوه استفاده از خدمات توسعه کسب و کار و فراهم کردن انواع مشوق ها برای آنها) از ارائه کنندگان خدمات کسب و کار(BDS Providers) پشتیبانی می کنند. این اقدامات معمولا توسط مؤسسات توسعه ای از قبیل سازمانهای غیردولتی، انجمن های صنعتی و سازمانهای وابسته به دولت صورت می گیرد.
• اهدا کنندگان کمک: اهداکنندگان کمک معمولاً منابع مالی مورد نیاز برای برنامه ها و پروژه های توسعه خدمات کسب و کار را فراهم می کنند.
• دولت: دولت ها و مؤسسات وابسته به آنها ممکن است منابع مالی مورد نیاز برای پروژه ها و برنامه های توسعه کسب و کار را فراهم سازند.اصولاً نقش دولتها فراهم کردن یک فضای توانمندساز از نظر قوانین، مقررات و سیاستگذاری برای بنگاه‌های کوچک و متوسط و ارائه کنندگان خدمات کسب و کار و همینطور ایجاد زیرساختها، آموزش و خدمات اطلاع رسانی است.
اهداف و مأموریت های مراکز خدمات فناوری و کسب و کار
• کمک به ارتقای دانش ارائه کنندگان خدمات کسب و کار و کسب و کارهای تولیدی به منظور رقابت در عرصه جهانی.
• سازماندهی برای ارائه خدمات مؤثر و مورد نیاز به ارائه کنندگان خدمات کسب و کار و کسب و کارهای تولیدی به منظور کمک به ارتقای توان رقابتی آنها.
• سازماندهی توانمندی ها و امکانات موجود در منطقه برای ایجاد پیوند بین امکانات و منابع دانشگاهها و مراکز پژوهشی و فناوری و صنعتی منطقه و توانایی های واحدهای فناور و کسب و کارهای تولیدی.
• کمک در جهت دهی مراکز پژوهشی مرتبط با مراکز به سوی تحقیق در رشته های مورد نیاز ارائه‌کنندگان خدمات کسب و کار و کسب و کارهای تولیدی.
• ایجاد فضای مناسب فعالیت علمی و مهندسی برای جذب دانشمندان و متخصصان داخل و خارج از کشور.
• کمک به تحقق اهداف و اسناد بالا دستی (سند چشم انداز۲۰، سند راهبردی توسعه صنعتی کشور، برنامه پنجم توسعه، سند توسعه علم و فناوری کشور و …) در حوزه تولید و صادرات.
• ایجاد فضای رقابتی در تأمین خدمات مورد نیاز کسب و کارهای تولیدی.
• ایجاد بستر مناسب برای فعالیت کلینیک های صنعت
• ایجاد بستر مناسب حضور و همکاری ارائه کنندگان خدمات کسب و کار خارجی در مرکز برای توسعه فناوری بنگاه های بومی.
• ایجاد بستر لازم برای فعالیت مشترک ارائه کنندگان خدمات کسب و کار داخلی و خارجی با روش شبکه سازی آنها.
• ارائه مشاوره لازم به کارآفرینان در ایجاد و بهره برداری از بنگاه های اقتصادی جدید و موجود.
• ترویج و تقویت فرهنگ مشاوره، تولید، کارآفرینی.
• افزایش توان رقابت کسب و کارهای تولیدی
• ایجاد اشتغال برای فارغ التحصیلان دانشگاهی
• کمک به جذب سرمایه گذاری خارجی و داخلی در بخش های تولیدی کشور
• آموزش نیروی انسانی متخصص، ماهر و کارآمد و ارتقای توان کارآفرینی و توأم کردن آموزش و مهارت و جلب همکاری بنگاه های اقتصادی جهت استفاده از ظرفیت آنها.
ابزارهای حمایتی و مشوق های استقرار در مراکز
• عقد قرارداد و شروع به کار کسب و کارهای تولیدی منوط به استفاده از خدمات مشاوران مستقر در مراکز خدمات فناوری و کسب و کار استان می باشد.
• در اعطای کمکهای فنی و اعتباری، سرمایه در گردش و … مشاوران این مراکز به عنوان بررسی و نظارت کننده در اولویت قرار دارند.
• رتبه بندی مشاوران مستقر و اعلام مشاوران و مراکز برتر در ارزیابی های ادواری سالانه.
واحدهای مستقر در مراکز خدمات فناوری و کسب و کار که موفق به انعقاد قراردادهای فعال و عملکرد مناسبی بر اساس دستورالعمل معاونت صنایع کوچک گردیده اند و تمایل به استقرار در شهرکها و نواحی صنعتی را دارند از تسهیلات زیر بهره مند می شوند:
• تخصیص عرصه مناسب برای ساخت و ساز
• اختصاص کارگاه
• اجاره یا واگذاری قطعی آپارتمان در مقاطع خدماتی و ساختمانهای بلند مرتبه در شهرکها و نواحی صنعتی
• استفاده از تسهیلات و کمکهای فنی و اعتباری سازمان و شرکت با توجه به مفاد موافقت‌نامه های متبادله با معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور و یا معاونت برنامه ریزی استانداری ها برای خرید قطعی آپارتمان و یا سرمایه در گردش
مشاوران مجاز به استقرار در مراکز
دفاتر واقع در مراکز خدمات فناوری و کسب و کار در شهرک‌های فناوری و صنعتی که با هدف کمک به انتقال، جذب، بومی سازی و توسعه فناوری، افزایش رقابت پذیری، کمک به ایجاد و توسعه صنایع کوچک و متوسط و ارائه خدمات تخصصی به واحدهای صنعتی مرتبط، به متقاضیان واجد شرایط که می توان آنها را در هفت گروه اصلی زیر جمع بندی نمود، واگذار می گردند:
• خدمات توسعه محصول و فناوری
• خدمات دسترسی به بازار
• خدمات آموزشی و تخصصی
• خدمات تامین مالی
• خدمات زیرساختی
• خدمات تامین ورودی
• خدمات سیاستی و حمایتی
واگذاری دفاتر به شرکت هایی که صرفا نمایندگی فروش ماشین آلات، تجهیزات، مواد و محصولات خارجی را دارند، در مراکز خدمات فناوری و کسب وکار مجاز نمی باشد.

بدون دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *