گنج قرآن
حضرت علی علیه السلام:هر چیز گنجی دارد و گنج قرآن سوره قدر است.
تفسیر سوره قدر
امیرالمؤمنین علی (ع)در کلامی زیبا فضایل این سوره را اینگونه تشریح کرده اند: هر چیز میوه‌ای دارد و میوه قرآن سوره قدر است، هر چیز گنجی دارد و گنج قرآن سوره قدر است، هر چیز یاری گری دارد و یاری گر ضعیفان سوره قدر است، و هرچیزراه آسانی دارد و راه آسان برای درماندگان سوره قدر است و هر چیز عصمتی دارد و عصمت مؤمنان سوره قدر است و هر چیز هدایتی دارد و هدایت صالحان سوره قدر است، هر چیز سروری دارد و سرور قرآن سوره قدر است. هر چیز زینتی دارد و زینت قرآن سوره قدر است، هر چیز خیمه‌ای دارد و خیمه متعبّدان سوره قدر است و هر چیز بشارتی دارد و بشارت مردم سوره قدر است و برای هر چیز حجتی است و حجت بعد از پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم سوره قدر است پس به آن ایمان بیاورید.
درباره شأن نزول سوره قدر آمده است روزی پیامبر اسلام (ص) داستان مردی از بنی اسرائیل را برای اصحاب خود حکایت کرد که هزار ماه در راه خدا لباس رزم پوشیده بود. اصحاب از این داستان اظهار شگفتی کردند و پس از آن خداوند سوره قدر را نازل کرد که احیای شب قدر از هزار ماه پوشیدن لباس رزم در راه خدا برتر است.
برخی از آثار و برکات سوره قدر
– اجابت دعا :
امام جواد (ع) فرمودند: هر کس سوره قدر را در یکی از نمازهایش قرائت نماید و آنگاه دعا کند دعایش در لوح محفوظ مستجاب نوشته می‌شود.
– بخشش گناهان :
امام صاددق (ع) فرمودند: هر که سوره قدر را در یکی از نماز‌های واجب قرائت نماید منادی ندا می‌دهد:ای بنده خدا گناهان گذشته تو را آمرزیده است
– مغفرت برای اموات :
امام رضا (ع) فرموده اند : هر که قبر مومنی را زیارت کند و در کنار قبرش سوره قدر را هفت مرتبه قرائت کند و خداوند هم او و صاحب قبر را می‌آمرزد.
تفسیر آیات و مفاهیم سوره قدر
خداوند، امور عالم را از طریق فرشتگان و با واسطه آنان به انجام می‌رساند؛ لذا در بسیاری از آیات قرآن، فعل‌ها و ضمیر‌های مربوط به خداوند به صورت جمع آمده است. چنانکه در آغاز این سوره می‌فرماید: «إِنّا أَنْزَلْناهُ» ما قرآن را نازل کردیم.
بر اساس نظر مفسّران، قرآن دو بار نازل شده است. یکبار به صورت یکپارچه در شب قدر که این سوره به آن اشاره دارد و بار دیگر به صورت تدریجی در مدت ۲۳ سال دوره رسالت پیامبر. تعبیرات قرآن نیز درباره نزول این کتاب آسمانی دو گونه است. برخی با واژه «انزلنا» از ریشه انزال به معنای نزول دفعی آمده و برخی دیگر با واژه «نزلنا» از ریشه تنزیل به معنای نزول تدریجی است.
کلمه «قدر» در قرآن، در چند معنا به کار رفته است:
الف) مقام و منزلت. چنانکه می‌فرماید: «وَ ما قَدَرُوا اللّهَ حَقَّ قَدْرِهِ»؛ آن گونه که باید، مقام و منزلت الهی را نشناختند.
ب) تقدیر و سرنوشت. چنانکه می‌فرماید: «جِئْتَ عَلی قَدَرٍ یا مُوسی»؛ای موسی تو بنا بر تقدیر(الهی به این مکان مقدّس) آمده ای.
ج) تنگی و سختی. چنانکه می‌فرماید: «وَ مَنْ قُدِرَ عَلَیْهِ رِزْقُهُ»؛ کسی که رزق و روزی بر او تنگ و سخت شود.
روح انواعی دارد:
– روحی که منشأ تمایلات و شهوات است.
– روحی که منشأ قدرت و حرکات است. این دو روح، مشترک میان انسان و حیوان است.
– روحی که منشأ اختیار و اندیشه است، که این روح مختص انسان است.
– روحی که عقل محض است و جوهر وجودی فرشتگان را تشکیل می‌دهد.
– روحی که برتر از فرشتگان است و شب قدر همراه آنان به زمین نازل می‌شود.
مراد از «سَلامٌ» در آیه، لطف و عنایت ویژه الهی نسبت به بندگان در شب قدر است که سلامت و رحمت و برکت را به دنبال دارد و باب نقمت و عذاب را می‌بندد، زیرا کید و وسوسه شیطان در آن شب مؤثر واقع نشود
پیام آیات سوره قدر
۱- شب قدر، شب شکرگزاری و تشکر از خداوند است. زیرا مهم‌ترین نعمت خداوند بر بشر، یعنی قرآن نازل شده است. «إِنّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَهِ الْقَدْرِ»
۲- ظرف و مظروف باید متناسب باشند. بهترین کتاب در بهترین شب بر بهترین انسان‌ها نازل می‌شود«إِنّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَهِ الْقَدْرِ»
۳- برای امور مقدّس، زمان مقدّس انتخاب کنید. «لَیْلَهُ الْقَدْرِ خَیْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ»
۴- زمان‌ها یکسان نیست، بعضی زمان‌ها بر بعضی دیگر برتری دارد. «لَیْلَهِ الْقَدْرِخَیْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ»
۵- فرشتگان بدون اذن خداوند کاری انجام نمی‌دهند. «تَنَزَّلُ الْمَلائِکَهُ … بِإِذْنِ رَبِّهِمْ»
۶- تقدیر امور در شب قدر، با نزول و حضور فرشتگان صورت می‌گیرد. «تَنَزَّلُ الْمَلائِکَهُ … مِنْ کُلِّ أَمْرٍ»
۷- تقدیر امور در شب قدر، گوشه‌ای از ربوبیّت الهی است. «بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ کُلِّ أَمْرٍ»
۸- شب قدر، شب سلامت فکر و روح آدمی و تعالی به سوی خداوندِ سلام است. «سَلامٌ هِیَ حَتّی مَطْلَعِ الْفَجْرِ»
۹- شب قدر، شب رحمت است و می‌توان با توبه، الطاف خداوند را به خود جلب کرد. «سَلامٌ هِیَ حَتّی مَطْلَعِ الْفَجْرِ»
۱۰- تقدیر امور از سوی خداوند، بر اساس سعادت بشر است، مگر آنکه او خود جز این بخواهد. «سَلامٌ هِیَ حَتّی مَطْلَعِ الْفَجْرِ»
